Kasları kemiklere bağlayan tendonların yırtılmasıdır. Tendon kopması genellikle ani hareketler, ağır kaldırma veya travmalar sonucu oluşur. Kopma kısmi veya tam olabilir. Belirtiler arasında şiddetli ağrı, şişlik ve hareket kaybı bulunur. En sık omuz, diz, aşil ve dirsek tendonlarında görülür. Tedavi, istirahat, fizik tedavi veya cerrahi müdahaleyi içerebilir. Erken teşhis iyileşmeyi hızlandırır.
Tendon Kopması Belirtileri Nelerdir?
Genellikle aniden oluşan, keskin ve şiddetli bir ağrıya neden olur. Kişi kopma anında “çatlama” veya “patlama” benzeri bir his duyabilir. Tendon, kas ile kemik arasında bağlantı sağladığı için kopma meydana geldiğinde ilgili eklem veya kasın hareketi zorlaşır veya tamamen engellenir. Kopan tendonun bulunduğu bölgede kısa süre içinde şişlik ve morarma gelişebilir. Bu durum, tendonun etrafındaki yumuşak dokuların da zarar gördüğünü gösterir.
Tendon kopması, ilgili kasın işlevini tam olarak yerine getirememesine neden olur. Bu da o bölgedeki kas gücünde belirgin bir düşüşe yol açar. Bazı vakalarda, kasın normal anatomik pozisyonundan kayması veya kasın belirgin şekilde büzüşmesi sonucu gözle görülebilir bir deformasyon oluşabilir. Kopma anında veya hareket ettirildiğinde “çıtırtı” ya da “kopma hissi” yaşanabilir. Şüphe durumunda, vakit kaybetmeden bir doktora başvurulması ve uygun tedavi planının belirlenmesi önemlidir.
Tendon Kopması Neden Olur?
Kasın aşırı bir şekilde zorlanması, tendonun gücünü aşacak kadar baskı yapması sonucu kopmaya neden olabilir. Özellikle sporcular arasında yaygındır. Yaşlandıkça tendonlar daha az esnek hale gelir ve bu da kopma riskini artırır. Yaşlanma ile birlikte tendonlar daha kolay zayıflar ve gerilmelere karşı dayanıklılığı azalır. Ani bir düşme veya direkt bir darbe sonucu tendon kopması meydana gelebilir. Bu tür travmalar, özellikle spor esnasında yaşanabilir. Bir tendonun daha önce hasar görmesi, o bölgenin tekrar yaralanma riskini artırır. Zayıflayan tendonlar daha kolay kopar.
Uzun süreli, tekrarlayan hareketler, özellikle yoğun fiziksel aktiviteler sırasında tendonların yorulmasına ve zayıflamasına yol açar. Özellikle tenisçi dirseği gibi durumlar bu tür yaralanmalara örnek teşkil eder. Bazı kişilerde tendonların yapısı, genetik nedenlerle daha zayıf olabilir. Bu kişilerde tendon kopması riski daha yüksek olabilir. Ciddi bir yaralanmadır ve tedavi edilmediği takdirde uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabilir. Erken tanı ve tedavi büyük önem taşır.
Tendon Kopması Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tendon kopması sonrası ilk adım, yaralı bölgenin dinlendirilmesidir. Fiziksel aktiviteler sınırlanmalı ve zorlama yapılmamalıdır. Yaralı bölgenin hareketini sınırlayarak iyileşme sürecine yardımcı olmak için atel veya bandaj kullanılabilir. Şişlik ve ağrıyı azaltmak amacıyla bölgeye buz uygulanabilir. Tendon iyileşmeye başladıkça, fizyoterapist rehberliğinde yapılan egzersizlerle esneklik ve güç kazandırmak önemlidir. Fizyoterapi, tendonun yeniden düzgün çalışmasını sağlayacak hareketlerin öğretilmesinde yardımcı olur.
Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) kullanılarak ağrı ve iltihap azaltılabilir. Eğer tendon tamamen kopmuşsa, cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrah, kopan tendonları tekrar birleştirir. Bu işlem genellikle genel anestezi altında yapılır. Bazen tendon onarımı mümkün olmayabilir. Bu durumda, sağlıklı bir tendondan alınan bir parça kullanılarak işlevi sağlanabilir. Kanın plazmasındaki büyüme faktörleri, tendon iyileşmesini hızlandırabilir. PRP tedavisinde, hastanın kendi kanından elde edilen plazma, yaralı bölgeye enjekte edilir.
Kök hücreler, hasar görmüş tendonu iyileştirmek için kullanılabilir. Ancak, bu yöntem henüz araştırma aşamasında olan bir tedavi seçeneğidir. Eğer tendon iyileşmiyor veya tekrarlayan yaralanmalar varsa, daha karmaşık cerrahi yöntemler gerekir. Bunlar arasında tendon grefti veya tendonun diğer yapılara bağlanması gibi işlemler bulunur. Tendon kopması tedavi süreci, zaman alabilir ve sabır gerektirir. Tedavi yöntemi, kopan tendonun yerine ve yaranın ciddiyetine bağlı olarak değişecektir. Erken müdahale ve doğru tedavi ile tendonlar iyileştirilebilir. Fonksiyonlar eski haline getirilebilir.
