Bağışıklık sisteminin eklemleri yanlışlıkla hedef alarak iltihaplanmasına yol açan bir hastalıktır. Romatoid artrit, eklem ağrısı, şişlik, sertlik ve hareket kısıtlılığına neden olabilir. Genellikle simetrik olarak, yani vücudun her iki tarafındaki eklemleri etkiler. Zamanla eklem hasarı oluşabilir. Erken tanı ve tedavi, hastalığın ilerlemesini durdurabilir veya yavaşlatabilir.
Romatoid Artrit Belirtileri Nelerdir?
Özellikle eller, bilekler, dizler gibi küçük ve orta boy eklemlerde ağrı ve şişlik görülebilir. Bu ağrı genellikle sabahları daha şiddetlidir ve gün ilerledikçe azalabilir. Eklemlerde sabahları uzun süreli bir sertlik hissi meydana gelir. Bu durum, genellikle bir saatten fazla sürer ve kişinin hareket etmesini zorlaştırabilir. Romatoid artrit olan bireyler, normalden daha fazla yorgunluk hissi yaşar. Bu, genellikle hastalığın iltihaplayıcı etkilerinden kaynaklanır.
İltihaplı eklemler, genellikle cilt üzerinde kızarıklık ve sıcaklık artışı ile kendini gösterir. Zamanla tedavi edilmezse, eklem hasarları ve deformasyonları ortaya çıkabilir. Özellikle ellerdeki parmaklarda şekil bozuklukları görülebilir. Bazı durumlarda vücutta ateş yükselmesine yol açabilir. İltihaplanma nedeniyle iştah kaybı ve buna bağlı olarak kilo kaybı yaşanabilir. Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir. Ancak erken teşhis ve tedavi, hastalığın ilerlemesini engellemeye yardımcı olabilir. Eğer bu tür belirtiler gözlemleniyorsa, bir uzmana danışmak önemlidir.
Romatoid Artrit Neden Olur?
Romatoid artrit genellikle ailevi bir yatkınlık gösterir. Bir kişinin ailesinde RA öyküsü varsa, bu kişinin hastalığı geliştirme riski artar. Belirli genetik faktörler, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücuda zarar vermesine yol açabilir. Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla eklem dokularına saldırması sonucu ortaya çıkar. Normalde bağışıklık sistemi, enfeksiyonlarla savaşmak için yabancı maddelere karşı tepki verir. Ancak bu sistem, vücudun kendi dokularına karşı saldırgan hale gelir. Sigara içmek, gelişimine katkıda bulunan çevresel faktörlerden biridir.
Sigara içmek, bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir ve bu durumu tetikleyebilir. Ayrıca, bazı enfeksiyonlar ve stres de hastalığı tetikleyebilir. Kadınlarda erkeklere göre daha yaygın olduğu için hormonların hastalık üzerindeki etkisi de araştırılmaktadır. Özellikle östrojen hormonu, gelişimine etki edebilir. Genellikle 30-60 yaş arasındaki bireylerde daha yaygındır. Kadınlar, erkeklere göre daha yüksek risk altındadır, ancak erkekler de bu hastalığı geliştirebilir. Kesin nedeni hala tam olarak anlaşılmamıştır. Ancak bu faktörler hastalığın gelişimine katkıda bulunan ana etmenler olarak kabul edilmektedir.
Romatoid Artrit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), ağrı ve şişliği hafifletmek için kullanılır. Ancak bu ilaçlar uzun süreli kullanıldığında yan etkilere yol açabilir. Hastalığı modifiye edici antiremitik ilaçlar, hastalığın seyrini yavaşlatır ve eklem hasarını önler. Metotreksat, leflunomid ve sulfasalazin gibi ilaçlar en yaygın kullanılan DMARD’lardır. Eğer DMARD’lar etkili olmazsa, biyolojik tedavi seçenekleri devreye girer. TNF-alfa inhibitörleri ve interlökin inhibitörleri (örneğin, tocilizumab) kullanılır.
Kortikosteroidler, hastalığın akut dönemlerinde eklemdeki iltihabı hızla azaltmak için kullanılır. Ancak uzun süreli kullanım önerilmez. Romatoid artrit hastaları için fizik tedavi, eklem fonksiyonlarını korumak ve hareketliliği artırmak için çok önemlidir. Egzersizler, eklem sertliğini azaltabilir ve kasları güçlendirebilir. İleri düzeyde eklem hasarına sahip hastalar için cerrahi seçenekler de bulunur. Eklem protezleri veya eklemdeki hasarın onarılması için cerrahi operasyonlar gerekebilir.
Dengeli bir diyet, bağışıklık sistemini destekler ve genel sağlığı iyileştirir. Omega-3 yağ asitleri ve antioksidanlar içeren gıdalar, iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur. Akupunktur, masaj terapisi ve bazı bitkisel tedaviler, bazı hastalar için ek semptomları hafifletebilir. Ancak, bu yöntemlerin etkili olup olmadığı konusunda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Tedavi, kişiselleştirilmiş olmalı. Hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve hastalığın şiddetine göre belirlenmelidir. Romatoid artrit tedavisinde erken teşhis ve uygun tedavi, hastalığın kontrol altına alınmasında önemli bir rol oynar.
