Bir eklemdeki kemiklerin normal pozisyonundan çıkması sonucu meydana gelen ciddi bir yaralanmadır. Vücutta bulunan eklemler, kemiklerin birleştiği ve hareket etmelerini sağlayan bağlantı noktalarıdır. Eklem çıkığı genellikle, eklemi aşırı zorlayan darbeler veya travmalar sonucunda oluşur. Şiddetli ağrı, şişlik, hareket kaybı ve morarma gibi belirtilerle kendini gösterir. Ayrıca, çıkıklar tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Eklem Çıkığı Nedenleri
Çıkıkların çoğu, trafik kazaları, spor aktiviteleri, düşmeler ve darbeler gibi şiddetli travmalar sonucu oluşur. Özellikle futbol, basketbol, kayak gibi temas sporlarında çıkıklar oldukça yaygındır. Bu tür aktiviteler, eklemlerin anormal hareket etmesine ve çıkmasına neden olabilir. Geçmişte yaşanmış çıkıklar, aynı eklemde tekrar çıkıklara yol açabilir.
Eklem bağları zayıflamış ve esnekliği azalmış olan bireylerde, eklem çıkığı riski daha yüksektir. Yaşlandıkça eklem yapıları zayıflar ve kemik yoğunluğu azalır. Bu da eklemlerin daha kolay çıkmasına neden olabilir. Bazı kişilerde doğuştan gelen eklem gevşekliği veya bağ dokusu hastalıkları bulunabilir. Bu, çıkığa daha yatkın olmalarına sebep olabilir.
Eklem Çıkığı Belirtileri
En belirgin belirtisi, eklemin normal yerinden çıkmasıdır. Çıkık eklemde büyük bir ağrı meydana gelir. Bu ağrı, genellikle aniden başlar ve şiddetlidir. Çıkık, eklemin hareket etmesini engeller. Çoğu durumda, etkilenen eklemde hiçbir hareket yapılamaz. Eklemin çevresinde şişlik oluşur.
Deri altındaki damarlar zedelenirse morarma meydana gelir. Eklemde belirgin bir şekil bozukluğu görülebilir. Eklem çıkığı olduğunda, eklemin şeklinde ciddi bir değişiklik gözlemlenebilir. Sinirler sıkıştığında, çıkığa bağlı olarak karıncalanma, uyuşma ve güçsüzlük hissi oluşabilir.
Eklem Çıkığı Tedavisi
Derhal tıbbi yardım gerektiren bir durumdur. Çıkık tespit edildikten sonra, bir sağlık profesyoneli tarafından eklem yerine oturtulmalıdır. Bu işleme “reduksiyon” adı verilir. Redüksiyon, lokal anestezi veya genel anestezi altında yapılabilir. Çıkığın boyutunu belirlemek ve başka bir iç yaralanma olup olmadığını kontrol etmek için röntgen gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Eklem yerine yerleştirildikten sonra, iyileşme sürecinde eklem sabitlenir.
Bu, alçı, atel veya dizlik gibi yöntemlerle yapılabilir. Tedavinin ardından, eklem hareketliliğini geri kazanmak için fizyoterapi önerilebilir. Fizyoterapi, kasların güçlenmesine yardımcı olur ve eklemin eski hareket kabiliyetine kavuşmasını sağlar. Bazı durumlarda, eklemdeki bağlar veya dokular hasar görmüşse cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi işlem, çıkığın tekrar oluşmasını engellemeye yardımcı olabilir.
Eklem Çıkığı Vakalarına Bağlı Komplikasyonlar
Eklemdeki sinirlerin sıkışması veya zedelenmesi, uzun süreli uyuşma veya karıncalanma hissine yol açabilir. Eklemin uzun süre hareket etmemesi, kasların güçsüzleşmesine ve zamanla küçülmesine yol açabilir. Sürekli çıkıklar, eklemde kalıcı deformitelere ve hareketsizliğe neden olabilir. Eklemdeki uzun süreli hasar, iltihaplanmaya yol açabilir ve eklemde artrit gelişir.
Eklem Çıkığı Vakalarından Korunma Yöntemleri
Spor yaparken koruyucu ekipman kullanmak, eklem çıkığı riskini azaltabilir. Özellikle futbol, basketbol gibi temas sporlarında dizlik, bileklik veya kask gibi ekipmanlar oldukça faydalıdır. Kemik ve eklem sağlığını korumak için dengeli ve besleyici bir diyet uygulanmalıdır. Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin besinler eklem sağlığını destekler.
Eklemleri güçlendirmek ve esnekliğini artırmak için düzenli egzersiz yapmak önemlidir. Ayrıca, fazla kilolardan kaçınmak da eklem üzerindeki baskıyı azaltır. Spor yaparken doğru teknikleri kullanmak ve aşırı zorlamalardan kaçınmak eklem yaralanmalarını engeller.
Sonuç
Eklem çıkığı, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilen ciddi bir yaralanmadır. Erken tanı ve uygun tedavi ile çoğu kişi eski sağlığına kavuşabilir. Ancak, tedavi edilmezse kalıcı hasarlara ve eklem fonksiyon kaybına yol açabilir. Bu durumdan korunmak için spor yaparken dikkatli olunmalı, koruyucu ekipman kullanılmalı ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmelidir.
