GONARTROZ NEDİR?

(DİZ EKLEMİ OSTEOARTRİTİ)

Gonartroz, diz eklemindeki kıkırdak dokusunun zamanla aşınması ve dejenerasyonu sonucu ortaya çıkan bir tür eklem hastalığıdır. Bu durum genellikle yaşlanma süreciyle ilişkilidir, ancak bazen genetik faktörler, aşırı kilo, eklem travmaları veya belirli meslekler gibi diğer faktörler de etkili olabilir. Gonartroz, diz ekleminde ağrı, şişlik, sertlik ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilerle kendini gösterir.

Gonartrozun gelişimi aşağıdaki adımları içerir:

1. Kıkırdak Hasarı: Kıkırdak, eklemin hareketini kolaylaştıran ve kemikler arasındaki sürtünmeyi azaltan bir doku tabakasıdır. Ancak, gonartrozun başlangıcında, diz eklemindeki kıkırdak dokusu çeşitli nedenlerle (yaşlanma, yaralanmalar, aşırı kilo vb.) hasarlanır.
2. Kıkırdak Dejenerasyonu: Hasar gören kıkırdak dokusu zamanla dejenerasyona uğrar. Bu, kıkırdak dokusunun yapısının bozulması, incelmesi ve esnekliğini kaybetmesi anlamına gelir. Dejenerasyon süreci, kıkırdak hücrelerinin normal işlevlerini yerine getirememesi ve eklemdeki kollajen, proteoglikan ve diğer yapısal bileşenlerin dengesinin bozulmasıyla ilişkilidir.
3. Kemik Reaksiyonları: Kıkırdak dokusundaki hasar ve dejenerasyon, eklem içindeki kemiklerde reaksiyonlara yol açar. Bu reaksiyonlar, kemiklerin çevresinde yeni kemik oluşumu (osteofitler) ve kemik yoğunluğunun artması gibi değişikliklere neden olur.
4. Eklem İnflamasyonu: Kıkırdak hasarı ve kemik reaksiyonları, eklem içinde inflamasyona neden olur. Bu durum, eklem içindeki sıvının artması, eklem kapsülünün kalınlaşması ve eklem dokularında tahribat gibi sonuçları doğurur.
5. Eklem Kapsülünün ve Bağların Etkilenmesi: Gonartroz ilerledikçe, eklem kapsülü ve çevresindeki bağlar da etkilenebilir. Bu durum, eklemdeki stabiliteyi ve hareket açıklığını etkileyerek eklemde sertlik ve kısıtlılık hissine yol açar.

Bu süreçlerin neticesinde, diz ekleminde ağrı, şişlik, sertlik ve hareket kısıtlılığı gibi gonartroz belirtileri ortaya çıkar. Tedavi genellikle bu süreçleri yavaşlatmaya, semptomları yönetmeye ve hastanın yaşam kalitesini artırmaya odaklanır.

Gonartrozun tedavisi aşağıdaki seçeneklerden oluşmaktadır;

1. İlaçlar: Ağrı ve inflamasyonu azaltmaya yardımcı olacak oral veya topikal (jel formunda) ilaçlar kullanılabilir. (Ağrı kesiciler ve NSAİD’ler).
2. Fizik Tedavi ve Egzersizler: Diz ekleminin güçlendirilmesi ve esnekliğinin artırılması için fizik tedavi ve özel egzersiz programları önerilebilir.
3. Kilo Kontrolü: Aşırı kilolu olan hastalar için zayıflamak, diz eklemindeki yükü azaltarak şikayetleri hafifletebilir.
4. Destekleyici Cihazlar: Diz eklemini desteklemek için kullanılan özel ayakkabılar, dizlikler veya bastonlar gibi cihazlar hastaya günlük aktivitelerinde yardımcı olabilir.
5. Trombositten zengin plasma Tedavisi: Platelet Rich Plasma gibi yeni ve gelişmekte olan tedaviler kullanılabilir. Bu tedavi, hastanın kendi kanındaki plateletleri kullanarak doku iyileşmesini teşvik etmeyi amaçlar.
6. Hyaluronik asit (HA): Hyaluronik asit, eklem sıvısının doğal bir bileşeni olup, eklem kıkırdağının korunmasında ve kayganlığının sağlanmasında önemli rol oynar. Hyaluronik asit tedavisinde hastaların eklem fonksiyonlarının arttırılması ve ağrının kontrolü amaçlanır.
7. Cerrahi Seçenekler: Gonartroz ilerledikçe ve diğer tedavilere cevap vermezse, cerrahi seçenekler düşünülebilir. Bu seçenekler arasında eklem yüzeylerini yeniden şekillendirme (debridman), eklem protezi yer almaktadır.

Gonartroz tedavisi, hastanın yaşına, semptomların şiddetine, genel sağlık durumuna ve aktivite seviyesine bağlı olarak kişiselleştirilir. Tedavi planı ortopedi ve travmatoloji uzmanı tarafından belirlenir ve düzenli takip gerektirir.

Bu konu hakkında yazılanlar özet olup, kısa bilgilendirme amaçlıdır. Konuya ilişkin daha detaylı bilgi için lütfen ortopedi ve travmatoloji uzmanına başvurun.