Omurgadaki disklerin yerinden kayması ya da yırtılması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Bu durum sinir köklerine baskı yaparak bel ağrısı, bacaklarda uyuşma veya güçsüzlük gibi belirtilere yol açar. Bel fıtığı, genellikle ağır kaldırma, zorlayıcı hareketler veya yaşlanma nedeniyle ortaya çıkar. Tedavi, dinlenme, fizik tedavi ve bazen cerrahi müdahale gerektirebilir.
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirti belde ağrı hissedilmesidir. Ağrı genellikle belin alt kısmında yoğunlaşır ve zamanla şiddetini artırabilir. Bel fıtığı, sinir köklerine baskı yaparak bacaklarda ağrı, sızı veya yanma hissine yol açabilir. Bu ağrı, özellikle bacakların arka kısmında hissedilir ve “siyatik ağrı” olarak adlandırılabilir.
Bel ağrısı nedeniyle uyku düzeni bozulabilir. Bu da genel olarak gece boyunca belde veya bacaklarda rahatsızlık yaratabilir. Sinirlere baskı yaptığı için kaslarda zayıflama ve güç kaybı görülebilir. Bu, bacaklarda yürüme zorluğuna veya denge kaybına neden olabilir.
Sinirlere baskı yapıldıkça bacaklarda, ayaklarda veya belde uyuşma ve karıncalanma hissi olabilir. Beldeki ağrı ve sinir sıkışması, belirli hareketleri yapmayı zorlaştırabilir. Örneğin, eğilme veya kalkma gibi hareketler oldukça zorlayıcı hale gelebilir. Nadir olsa da, ciddi vakalarda bel fıtığı mesane veya bağırsak kontrolünü etkileyebilir. Bu durum, acil müdahale gerektiren bir durumu işaret edebilir. Bu belirtiler, fıtığın şiddetine ve sinirlere yaptığı baskıya bağlı olarak farklılık gösterebilir. Belirtileriniz varsa bir doktora başvurmanız önemlidir.
Bel Fıtığı Neden Olur?
Yaş ilerledikçe omurga diskleri de eskiyip su kaybetmeye başlar. Bu da disklerin yıpranmasına ve fıtıklaşmasına neden olabilir. Özellikle 30 yaşın üzerindeki bireylerde bel fıtığı riski artar. Yanlış şekilde ağır yükler kaldırmak veya ani hareketler yapmak, omurganın aşırı yüklenmesine yol açabilir. Bu da diskin yırtılmasına ve fıtıklaşmasına neden olabilir. Ailede bel fıtığı öyküsü bulunan bireyler, genetik yatkınlık nedeniyle daha yüksek risk altındadır. Uzun süreli, aşırı fiziksel aktiviteler veya spor, bel bölgesindeki kasları zorlayabilir. Özellikle sırt üstü yapılan sporlar, riski artırabilir.
Aşırı kilolu olmak, omurgaya ekstra yük bindirir ve fıtığa yol açabilir. Obezite, omurga disklerini daha hızlı aşındırabilir. Trafik kazaları veya düşme gibi travmatik olaylar, omurga bölgesinde hasara yol açabilir. Fıtık oluşumunu tetikleyebilir. Sigara içmek, disklerin sağlıklı kalmasını zorlaştıran kan dolaşımını olumsuz etkileyebilir. Bu da riski artırabilir. Bel fıtığı, çoğu zaman bu faktörlerin bir araya gelmesiyle meydana gelir. Öncelikle sağlıklı yaşam tarzı, doğru duruş alışkanlıkları ve düzenli egzersizle riskler azaltılabilir.
Bel Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir?
İlk başta ağrıyı hafifletmek için dinlenme önerilebilir. Ancak uzun süre yatmak tavsiye edilmez, çünkü hareketsizlik kas zayıflığına yol açabilir. Bel fıtığı nedeniyle oluşan ağrılar için ağrı kesiciler ve anti-inflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Ağrıyı hafifletmek için sıcak ya da soğuk kompres uygulanabilir. Fizik tedavi, fıtığın tedavisinde önemli bir rol oynar. Uzman bir fizyoterapist, uygun egzersizleri ve germe tekniklerini öğretir. Kasları güçlendirir ve duruşu düzeltir. Sırt ve karın kaslarını güçlendiren egzersizler, fıtığın tekrar oluşumunu engellemeye yardımcı olabilir. Şiddetli ağrılar için, doktorlar epidural steroid enjeksiyonları önerebilir.
Bu enjeksiyonlar, sinir köklerine yakın bölgeye yerleştirilir ve iltihapları azaltarak ağrıyı dindirir. Eğer konservatif tedavi yöntemleri yeterli olmuyorsa cerrahi müdahale gerekir. Cerrahi seçenekler arasında, mikrodisektomi ve laminektomi gibi yöntemler bulunur. Mikrodisektomi, sinire baskı yapan fıtıklaşmış disk parçasının çıkarılmasıdır. Laminektomi, diskin yerini değiştirmek için, omurganın bir kısmının çıkarılmasıdır. Düzenli egzersiz yapmak, doğru duruş alışkanlıkları geliştirmek, aşırı kilolardan kaçınmak bel fıtığı riskini azaltabilir. Bel fıtığı tedavisinde erken müdahale çok önemlidir. Tedaviye erken başlamak, cerrahi müdahaleyi engelleyebilir. Hastanın yaşam kalitesini artırabilir.
